بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟
بیزینس پلن یا طرح کسب‌وکار، سندی جامع و مدون است که اهداف یک شرکت، استراتژی‌های دستیابی به آن اهداف، و جزئیات مربوط به نحوه عملکرد و ساختار آن را تشریح می‌کند. این سند، نقشه راهی برای کسب‌وکار شماست و چشم‌اندازی روشن از آینده را ترسیم می‌کند.
بیزینس پلن (Business Plan) چیست؟ بیزینس پلن سندی نوشته شده است که اهداف یک شرکت و چگونگی رسیدن به آن اهداف را شرح می دهد. این سند شامل برنامه ریزی های بازاریابی، مالی و واحدهای اجرایی می شود.
تعریف بیزینس پلن به زبان ساده و قابل فهم
تصور کنید قصد دارید سفری طولانی را آغاز کنید. آیا بدون داشتن نقشه، مسیریابی و برنامه‌ریزی دقیق، دل به جاده می‌زنید؟ بیزینس پلن نیز دقیقاً نقش همان نقشه راه را برای کسب‌وکار شما ایفا می‌کند. این طرح، به شما کمک می‌کند تا:
- مقصد خود را بشناسید: اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت کسب‌وکار خود را به طور شفاف تعریف کنید.
- مسیر خود را مشخص کنید: استراتژی‌ها و تاکتیک‌های لازم برای رسیدن به اهداف را تعیین کنید.
- منابع خود را مدیریت کنید: منابع مالی، انسانی و فیزیکی مورد نیاز را شناسایی و برنامه‌ریزی کنید.
- از موانع عبور کنید: چالش‌ها و ریسک‌های احتمالی را پیش‌بینی کرده و برای مقابله با آن‌ها آماده شوید.
اهمیت داشتن بیزینس پلن (چرا باید بیزینس پلن داشته باشیم؟)
داشتن بیزینس پلن، فراتر از یک الزام اداری، ضرورتی حیاتی برای موفقیت هر کسب‌وکاری است. دلایل اهمیت داشتن بیزینس پلن عبارتند از:
ایجاد چشم‌انداز و جهت‌دهی: بیزینس پلن، تصویری واضح از آینده کسب‌وکار شما ارائه می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا در مسیر درست حرکت کنید.
افزایش شانس موفقیت: با برنامه‌ریزی دقیق و پیش‌بینی چالش‌ها، احتمال موفقیت کسب‌وکار شما به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
بهبود تصمیم‌گیری: بیزینس پلن، مبنایی منطقی و مستدل برای تصمیم‌گیری‌های مهم فراهم می‌کند.
جذب منابع: سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و شرکای تجاری بالقوه، تمایل بیشتری به همکاری با کسب‌وکارهایی دارند که دارای بیزینس پلن قوی و قابل اتکا هستند.
مدیریت ریسک: با شناسایی و ارزیابی ریسک‌های احتمالی، می‌توانید برای کاهش اثرات منفی آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
مثال واقعی: فرض کنید قصد دارید یک فروشگاه آنلاین لباس راه‌اندازی کنید. بدون داشتن بیزینس پلن، ممکن است در انتخاب تامین‌کننده، تعیین قیمت‌ها، بازاریابی محصولات و مدیریت هزینه‌ها دچار اشتباهات جبران‌ناپذیری شوید. اما با داشتن یک بیزینس پلن مدون، می‌توانید با اطمینان بیشتری قدم بردارید و ریسک شکست را به حداقل برسانید.
کاربردهای بیزینس پلن (چه زمانی به کارمان می‌آید؟)
بیزینس پلن، در مراحل مختلف حیات یک کسب‌وکار، کاربردهای فراوانی دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:
- جذب سرمایه‌گذار (Attracting Investors): سرمایه‌گذاران برای ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری، به دنبال بیزینس پلن‌های جامع و قانع‌کننده هستند. بیزینس پلن شما باید نشان دهد که کسب‌وکارتان پتانسیل رشد و سودآوری بالایی دارد.
- دریافت وام (Securing Loans): بانک‌ها و موسسات مالی، برای اعطای وام به کسب‌وکارها، بیزینس پلن را به عنوان یکی از مهم‌ترین مدارک مورد بررسی قرار می‌دهند. بیزینس پلن شما باید نشان دهد که توانایی بازپرداخت وام را دارید.
- جذب شریک تجاری (Attracting Business Partners): اگر به دنبال جذب شریک تجاری هستید، بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا چشم‌انداز و اهداف کسب‌وکار خود را به طور شفاف به آن‌ها ارائه دهید.
- جذب نیروهای متخصص (Recruiting Talent): نیروهای متخصص و بااستعداد، تمایل دارند به شرکت‌هایی بپیوندند که دارای برنامه‌ریزی مشخص و اهداف روشن هستند. بیزینس پلن، نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن و آینده‌نگری شماست.
- اصلاح و بهبود کسب‌وکار (Business Improvement): حتی اگر کسب‌وکار شما در حال حاضر فعال است، بازنگری و به‌روزرسانی بیزینس پلن، می‌تواند به شما کمک کند تا نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کرده و عملکرد کسب‌وکارتان را بهبود بخشید.
با CRM همین امروز کسب و کار خود را متحول کنید!
آیا آماده اید تا کسب و کار خود را به سطح بالاتری ببرید؟ با استفاده از سیستم مدیریت مشتریان، می توانید ارتباط موثرتری با مشتریان خود داشته باشید، فروش خود را افزایش دهید و به رشد پایدار دست یابید.
همین حالا با خرید نرم افزار سی ار ام، تجربه ای متفاوت در مدیریت ارتباط با مشتریان را آغاز کنید.
اگر هنوز مطمئن نیستید که CRM برای کسب و کار شما مناسب است یا خیر، پیشنهاد می کنیم صفحه سی ار ام چیه را مطالعه کنید یا نسخه رایگان نرم افزار Crm را دریافت کنید تا با مزایای این سیستم بیشتر آشنا شوید.
همچنین، برای یادگیری نحوه استفاده موثر از نرم افزار CRM، می توانید از صفحه آموزش سی ار ام بازدید کنید و از مطالب آموزشی رایگان بهره مند شوید.
انواع بیزینس پلن
همانطور که هر کسب‌وکاری منحصر به فرد است، بیزینس پلن‌ها نیز می‌توانند بسته به اهداف، مخاطبان و نوع کسب‌وکار، اشکال مختلفی داشته باشند. در این بخش، به معرفی و بررسی انواع رایج بیزینس پلن می‌پردازیم تا بتوانید مناسب‌ترین نوع را برای کسب‌وکار خود انتخاب کنید.
انتخاب بیزینس پلن مناسب، مانند انتخاب لباس برای یک مهمانی مهم است! باید لباسی را انتخاب کنید که به بهترین شکل، شخصیت و اهداف شما را به نمایش بگذارد.
بیزینس پلن استارتاپ (Startup Business Plan)
بیزینس پلن استارتاپ، برای کسب‌وکارهای نوپا و در حال راه‌اندازی طراحی می‌شود. این نوع بیزینس پلن، معمولاً بر جذب سرمایه و متقاعد کردن سرمایه‌گذاران تمرکز دارد.
- ویژگی‌های کلیدی:
- تمرکز بر نوآوری: ارائه ایده‌های جدید و خلاقانه
- تحلیل دقیق بازار: بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در بازار
- برنامه بازاریابی و فروش: استراتژی‌های جذب مشتری و نفوذ در بازار
- پیش‌بینی‌های مالی: برآورد هزینه‌ها و درآمدهای احتمالی
- معرفی تیم: تاکید بر تخصص و تجربه اعضای تیم
مثال واقعی: فرض کنید قصد دارید یک اپلیکیشن موبایل برای آموزش زبان انگلیسی راه‌اندازی کنید. بیزینس پلن استارتاپ شما باید شامل تحلیل بازار آموزش زبان، معرفی ویژگی‌های منحصر به فرد اپلیکیشن، استراتژی بازاریابی و جذب کاربر، پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌ها، و معرفی تیم توسعه‌دهنده باشد.
بیزینس پلن داخلی (Internal Business Plan)
بیزینس پلن داخلی، برای استفاده در داخل سازمان و به منظور برنامه‌ریزی و هماهنگی بین بخش‌های مختلف تهیه می‌شود. این نوع بیزینس پلن، معمولاً محرمانه تلقی شده و در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد.
- ویژگی‌های کلیدی:
- تمرکز بر اهداف داخلی: همسوسازی بخش‌های مختلف سازمان با اهداف کلی
- برنامه‌ریزی عملیاتی: تعیین وظایف و مسئولیت‌های هر بخش
- بودجه‌بندی: تخصیص منابع مالی به بخش‌های مختلف
- شاخص‌های عملکرد: تعیین معیارهایی برای سنجش پیشرفت کار
مثال واقعی: یک شرکت تولیدکننده مواد غذایی ممکن است از بیزینس پلن داخلی برای برنامه‌ریزی تولید، بازاریابی، فروش و توزیع محصولات جدید خود استفاده کند.
بیزینس پلن استراتژیک (Strategic Business Plan)
بیزینس پلن استراتژیک، چشم‌انداز بلندمدت کسب‌وکار را ترسیم می‌کند و اهداف کلان و استراتژی‌های اصلی را برای دستیابی به آن‌ها مشخص می‌نماید.
- ویژگی‌های کلیدی:
- چشم‌انداز (Vision): تصویری از آینده مطلوب کسب‌وکار
- ماموریت (Mission): دلیل وجودی کسب‌وکار و ارزش‌های آن
- اهداف کلان (Strategic Goals): اهداف بلندمدت و قابل اندازه‌گیری
- استراتژی‌های اصلی (Key Strategies): رویکردهای کلی برای دستیابی به اهداف
- تحلیل SWOT: بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها
مثال واقعی: یک شرکت هواپیمایی ممکن است در بیزینس پلن استراتژیک خود، چشم‌انداز تبدیل شدن به بزرگترین شرکت هواپیمایی منطقه، ماموریت ارائه خدمات ایمن و باکیفیت، اهداف کلان افزایش سهم بازار و سودآوری، و استراتژی‌های اصلی توسعه ناوگان و گسترش شبکه پروازی را تعیین کند.
بیزینس پلن رشد (Growth Business Plan)
بیزینس پلن رشد، برای کسب‌وکارهایی که قصد توسعه و گسترش فعالیت‌های خود را دارند، تهیه می‌شود. این نوع بیزینس پلن، بر برنامه‌ریزی برای افزایش سهم بازار، ورود به بازارهای جدید، توسعه محصولات یا خدمات جدید، و افزایش ظرفیت تولید تمرکز دارد.
- ویژگی‌های کلیدی:
- تحلیل فرصت‌های رشد: شناسایی بازارهای جدید، محصولات یا خدمات جدید، و روش‌های نوین بازاریابی
- برنامه‌ریزی مالی: تامین منابع مالی لازم برای توسعه
- برنامه‌ریزی عملیاتی: افزایش ظرفیت تولید، استخدام نیروی انسانی جدید، و ایجاد زیرساخت‌های لازم
- مدیریت ریسک: پیش‌بینی و مقابله با چالش‌های احتمالی
مثال واقعی: یک فروشگاه زنجیره‌ای ممکن است برای توسعه شعب خود در شهرهای دیگر، بیزینس پلن رشد تهیه کند. این بیزینس پلن باید شامل تحلیل بازار شهرهای هدف، برآورد هزینه‌های راه‌اندازی شعب جدید، برنامه جذب نیروی انسانی، و استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغات باشد.
بیزینس پلن ناب (Lean Business Plan)
بیزینس پلن ناب، یک رویکرد سریع و مختصر برای برنامه‌ریزی کسب‌وکار است. این نوع بیزینس پلن، بر ارائه خلاصه‌ای از مهم‌ترین نکات کلیدی کسب‌وکار تمرکز دارد و معمولاً در یک صفحه خلاصه می‌شود.
- ویژگی‌های کلیدی:
- ارزش پیشنهادی (Value Proposition): مزیت رقابتی کسب‌وکار
- بخش‌های مشتریان (Customer Segments): گروه‌های هدف مشتریان
- کانال‌های ارتباطی (Channels): روش‌های ارتباط با مشتریان
- جریان‌های درآمدی (Revenue Streams): منابع درآمدی کسب‌وکار
- ساختار هزینه‌ها (Cost Structure): هزینه‌های اصلی کسب‌وکار
- فعالیت‌های کلیدی (Key Activities): فعالیت‌های اصلی برای ارائه ارزش پیشنهادی
- منابع کلیدی (Key Resources): منابع مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های کلیدی
- شرکای کلیدی (Key Partners): شرکای تجاری و تامین‌کنندگان
مثال واقعی: یک استارتاپ نرم‌افزاری می‌تواند از بیزینس پلن ناب برای ارائه سریع ایده خود به سرمایه‌گذاران استفاده کند. این بیزینس پلن باید شامل ارزش پیشنهادی نرم‌افزار، بخش‌های مشتریان هدف، کانال‌های بازاریابی، منابع درآمدی، و هزینه‌های اصلی توسعه و پشتیبانی باشد.
آموزش گام به گام نوشتن بیزینس پلن
گام اول: نوشتن خلاصه مدیریتی (Executive Summary)
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا خلاصه مدیریتی، با وجود قرارگیری در ابتدای بیزینس پلن، در آخرین مرحله نوشته می‌شود؟ پاسخ ساده است: تا زمانی که تمام بخش‌های دیگر بیزینس پلن را تکمیل نکرده‌اید، نمی‌توانید چکیده‌ای جامع و دقیق از کل طرح ارائه دهید. خلاصه مدیریتی، عصاره‌ای از کل برنامه کسب‌وکار شماست و باید پس از نگارش سایر بخش‌ها، نوشته شود.
خلاصه مدیریتی چیست؟ (تعریف و هدف)
خلاصه مدیریتی، بخش کوتاهی (معمولاً یک یا دو صفحه) است که در ابتدای بیزینس پلن قرار می‌گیرد و تصویری کلی و مختصر از کسب‌وکار شما ارائه می‌دهد. هدف از این بخش، جلب توجه خواننده (سرمایه‌گذار، وام‌دهنده، شریک بالقوه و …) و ترغیب او به مطالعه ادامه بیزینس پلن است.
نحوه نوشتن خلاصه مدیریتی (پرسش‌های کلیدی که باید پاسخ داده شوند)
برای نوشتن یک خلاصه مدیریتی موثر، باید به سوالات کلیدی زیر پاسخ دهید:
- مشتریان هدف چه کسانی هستند؟
مشتریان ایده‌آل خود را به طور دقیق توصیف کنید. چه کسانی از محصول/خدمات شما بیشترین سود را می‌برند؟
- چگونه محصول/خدمات ما مشکلات مشتریان را حل می‌کند؟
به طور واضح بیان کنید که محصول/خدمات شما چه نیازی را از مشتریان برطرف می‌کند و چه ارزشی برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
- مزیت رقابتی ما چیست؟
چه چیزی شما را از رقبا متمایز می‌کند؟ چرا مشتریان باید شما را انتخاب کنند؟
- چشم‌انداز کوتاه‌مدت و بلندمدت چیست؟
اهداف کوتاه‌مدت (مثلاً یک ساله) و بلندمدت (مثلاً پنج ساله) خود را به طور خلاصه بیان کنید.
گام دوم: شرح کسب و کار (Company Description)
بیانیه ماموریت (Mission Statement)
تعریف بیانیه ماموریت: بیانیه ماموریت، سندی کوتاه و الهام‌بخش است که هدف و فلسفه وجودی کسب‌وکار شما را بیان می‌کند. این بیانیه، به سوال “چرا این کسب‌وکار را راه‌اندازی کرده‌ایم؟” پاسخ می‌دهد.
- ویژگی‌های یک بیانیه ماموریت موثر:
الهام‌بخش: باید بتواند انگیزه و اشتیاق را در کارکنان، مشتریان و سایر ذی‌نفعان برانگیزد.
احساسی و جذاب: باید با زبانی گیرا و تاثیرگذار نوشته شود تا در ذهن مخاطب ماندگار شود.
واضح و مختصر: باید به طور شفاف و بدون ابهام، هدف اصلی کسب‌وکار را بیان کند.
- نحوه نوشتن بیانیه ماموریت:
بر انگیزه اصلی خود از راه‌اندازی کسب‌وکار تمرکز کنید.
به تاثیر کسب‌وکار خود بر جامعه و مشتریان فکر کنید.
از کلمات قدرتمند و مثبت استفاده کنید.
نکته: بیانیه ماموریت باید با اهداف کسب‌وکار شما همخوانی داشته باشد. در غیر این صورت، اعتبار خود را از دست خواهد داد.
- مثال بیانیه ماموریت:
“ماموریت ما، ارائه راهکارهای خلاقانه و پایدار برای بهبود کیفیت زندگی مردم است.”
“ما می‌خواهیم با ارائه محصولات باکیفیت و خدمات بی‌نظیر، تجربه‌ای لذت‌بخش برای مشتریان خود خلق کنیم.”
تاریخچه شرکت (Company History)
نکات کلیدی برای نوشتن تاریخچه:
تاریخ تاسیس: چه زمانی کسب‌وکار شما راه‌اندازی شد؟
نقاط عطف اصلی: مهم‌ترین دستاوردها و رویدادهای کسب‌وکار شما چه بوده است؟
مکان: دفتر مرکزی و شعب (در صورت وجود) کسب‌وکار شما کجا قرار دارند؟
تعداد کارکنان: در حال حاضر چند نفر در کسب‌وکار شما مشغول به کار هستند؟
نقش‌ها و وظایف: ساختار سازمانی کسب‌وکار شما چگونه است؟
محصولات/خدمات شاخص: مهم‌ترین محصولات/خدماتی که ارائه می‌دهید، کدامند؟
اهداف تجاری (Business Goals)
اهمیت نوشتن اهداف تجاری: اهداف تجاری، به شما کمک میکنند تا مسیر حرکت خود را مشخص کنید، عملکرد خود را بسنجید و منابع خود را به طور موثر مدیریت کنید.
ویژگی‌های اهداف هوشمند (SMART):
مشخص (Specific): اهداف باید واضح و دقیق باشند.
قابل اندازه‌گیری (Measurable): باید بتوان پیشرفت به سوی اهداف را اندازه‌گیری کرد.
قابل دستیابی (Achievable): اهداف باید چالش‌برانگیز، اما واقع‌بینانه و قابل دستیابی باشند.
مرتبط (Relevant): اهداف باید با ماموریت و چشم‌انداز کلی کسب‌وکار مرتبط باشند.
محدود به زمان (Time-bound): اهداف باید دارای بازه زمانی مشخصی باشند.
گام سوم: تحلیل بازار (Market Analysis)
تحقیقات بازار (Market Research)
تعیین مشتریان بالقوه و ایده‌آل:
مشتریان بالقوه: چه کسانی ممکن است به محصول/خدمات شما علاقه‌مند باشند؟
مشتریان ایده‌آل: از میان مشتریان بالقوه، کدام گروه بیشترین سودآوری را برای شما خواهند داشت؟
مشخص کردن اندازه واقعی بازار:
بازار کل (Total Market): کل تقاضای موجود برای محصول/خدمات شما.
بازار در دسترس (Available Market): بخشی از بازار کل که می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.
بازار هدف (Target Market): بخشی از بازار در دسترس که قصد دارید بر آن تمرکز کنید.
اطلاعات جمعیت‌شناسی (Demographics)
محل: مشتریان هدف شما در کجا زندگی میکنند؟
درآمد: سطح درآمد مشتریان هدف شما چقدر است؟
سن: مشتریان هدف شما در چه بازه سنی قرار دارند؟
جنسیت: آیا محصول/خدمات شما بیشتر برای خانم‌ها مناسب است یا آقایان؟
تحصیلات: سطح تحصیلات مشتریان هدف شما چقدر است؟
شغل: مشتریان هدف شما چه شغلی دارند؟
سرگرمی‌ها: علایق و سرگرمی‌های مشتریان هدف شما چیست؟
پتانسیل بازار (Market Potential)
تخمین اندازه و ارزش سرمایه مشتریان:
با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده در بخش تحقیقات بازار، می‌توانید اندازه و ارزش بالقوه بازار هدف خود را تخمین بزنید. این کار به شما کمک می‌کند تا فرصت‌های رشد و سودآوری کسب‌وکار خود را بهتر درک کنید.
گام چهارم: تحلیل رقبا (Competitive Analysis)
شناسایی رقبا
رقبای مستقیم: کسب‌وکارهایی که دقیقاً همان محصول/خدمات شما را ارائه می‌دهند.
رقبای غیرمستقیم: کسب‌وکارهایی که محصولات/خدمات جایگزین ارائه می‌دهند.
بررسی نقاط قوت و ضعف رقبا
سرمایه‌گذاری در تبلیغات: رقبای شما بیشتر در چه کانال‌های تبلیغاتی سرمایه‌گذاری میکنند؟
پوشش مطبوعاتی و تبلیغاتی: آیا رقبای شما در رسانه‌ها حضور پررنگی دارند؟
کیفیت خدمات مشتریان: سطح رضایت مشتریان از خدمات رقبای شما چقدر است؟
استراتژی‌های فروش و قیمت‌گذاری: رقبای شما از چه استراتژی‌هایی برای فروش و قیمت‌گذاری محصولات/خدمات خود استفاده میکنند؟
امتیاز و رتبه‌بندی در پلتفرم‌های مختلف: رقبای شما در پلتفرم‌های آنلاین (مانند گوگل، شبکه‌های اجتماعی و …) چه امتیازی دارند؟
نحوه کسب مزیت رقابتی
با تحلیل نقاط قوت و ضعف رقبا، می‌توانید فرصت‌هایی را برای ایجاد مزیت رقابتی برای کسب‌وکار خود شناسایی کنید. مزیت رقابتی، چیزی است که شما را از رقبا متمایز می‌کند و باعث می‌شود مشتریان شما را انتخاب کنند.
جدول آنالیز رقبا (نام رقبا، فعالیت‌ها، نقاط قوت و ضعف)
نام رقیب | فعالیت‌ها | نقاط قوت | نقاط ضعف |
رقیب 1 | … | … | … |
رقیب 2 | … | … | … |
رقیب 3 | … | … | … |
گام پنجم: شرح محصول/خدمات (Product/Service Description)
نحوه کسب مزیت رقابتی
ویژگی‌های منحصر به فرد: محصول/خدمات شما چه ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از رقبا متمایز می‌کند؟
تبدیل ویژگی‌ها به مزایا: هر یک از ویژگی‌های محصول/خدمات شما، چه مزیتی برای مشتری ایجاد می‌کند؟
بازده احساسی و عملی مشتری‌ها: استفاده از محصول/خدمات شما، چه احساسی در مشتری ایجاد می‌کند؟ چه نتایج عملی برای او به همراه دارد؟
حقوق مالکیت فکری یا ثبت اختراع: آیا محصول/خدمات شما دارای حق ثبت اختراع یا مالکیت فکری است؟
فرآیند تولید (Production Process)
توضیح نحوه تولید محصولات/خدمات جدید: فرآیند تولید محصول/خدمات خود را به طور کامل شرح دهید.
منابع اولیه و تامین‌کنندگان: مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را از کجا تهیه می‌کنید؟
کنترل و تضمین کیفیت: چه اقداماتی برای کنترل و تضمین کیفیت محصول/خدمات خود انجام می‌دهید؟
زنجیره تامین و عملیات اجرایی: نحوه تامین، تولید، توزیع و فروش محصول/خدمات خود را شرح دهید.
چرخه عمر محصول (Product Lifecycle)
معرفی به بازار (Introduction): در این مرحله، محصول/خدمات شما برای اولین بار به بازار عرضه می‌شود.
رشد (Growth): در این مرحله، تقاضا برای محصول/خدمات شما افزایش می‌یابد و فروش شما رشد می‌کند.
بلوغ (Maturity): در این مرحله، فروش محصول/خدمات شما به اوج خود می‌رسد و سپس ثابت می‌ماند یا به تدریج کاهش می‌یابد.
کاهش (Decline): در این مرحله، تقاضا برای محصول/خدمات شما کاهش می‌یابد و فروش شما افت می‌کند.
گام ششم: استراتژی‌های بازاریابی و فروش (Marketing & Sales Strategies)
ارزش پیشنهادی (Value Proposition)
ارزش پیشنهادی، بیانگر مزایای منحصر به فردی است که محصول/خدمات شما به مشتریان ارائه می‌دهد. این ارزش باید به طور واضح و قانع‌کننده بیان شود.
بازار هدف ایده‌آل (Ideal Target Market)
بازار هدف ایده‌آل، گروهی از مشتریان است که بیشترین احتمال خرید محصول/خدمات شما را دارند و بیشترین سودآوری را برای شما به ارمغان می‌آورند.
تقسیم‌بندی بازار و مشتریان (Market Segmentation)
بازار هدف خود را به گروه‌های کوچک‌تر و همگن‌تری تقسیم کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های بازاریابی و فروش خود را به طور موثرتری برای هر گروه تنظیم کنید.
طرح جذب مشتری و رشد کسب‌وکار
برای جذب مشتریان جدید و افزایش فروش، چه برنامه‌هایی دارید؟ (مثلاً تبلیغات، بازاریابی محتوایی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، تخفیف‌ها و …)
استراتژی‌های حفظ مشتری (Customer Retention)
برنامه‌های وفاداری مشتری: چه برنامه‌هایی برای حفظ مشتریان فعلی و تشویق آن‌ها به خرید مجدد دارید؟ (مثلاً ارائه خدمات پس از فروش، تخفیف‌های ویژه، باشگاه مشتریان و …)
کانال‌های تبلیغاتی
گوگل: تبلیغات در موتور جستجوی گوگل (Google Ads)
شبکه‌های اجتماعی: تبلیغات و بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی (مانند اینستاگرام، فیسبوک، لینکدین و …)
تبلیغات محیطی: بیلبوردها، پوسترها، تبلیغات در وسایل نقلیه عمومی و …
ایمیل مارکتینگ: ارسال ایمیل‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی به مشتریان
سایر کانال‌ها: بازاریابی محتوایی، بازاریابی ارجاعی، روابط عمومی، شرکت در نمایشگاه‌ها و …
روش‌های برتری از رقبا
در هر یک از کانال‌های بازاریابی و فروش، چه مزیت‌هایی نسبت به رقبا دارید؟
همخوانی برنامه‌ها با بودجه و برنامه‌ریزی
مطمئن شوید که استراتژی‌های بازاریابی و فروش شما با بودجه و منابع مالی شما همخوانی دارد.
پیش‌بینی نتایج
پیش‌بینی کنید که هر یک از استراتژی‌های بازاریابی و فروش شما، چه نتایجی به همراه خواهد داشت. (مثلاً چه تعداد مشتری جدید جذب خواهید کرد، چه میزان فروش خواهید داشت و …)
گام هفتم: اطلاعات مالی (Financial Information)
میزان درآمد جاری
اگر کسب‌وکار شما در حال حاضر فعال است، میزان درآمد فعلی خود را (به صورت ماهانه یا سالانه) مشخص کنید.
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان، گزارشی است که درآمدها، هزینه‌ها و سود (یا زیان) کسب‌وکار شما را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد.
اگر کسب‌وکار شما نوپاست، می‌توانید یک صورت سود و زیان پیش‌بینی‌شده برای سال‌های آینده تهیه کنید.
صورت حساب‌های جاری
فهرستی از حساب‌های جاری بانکی کسب‌وکار خود را ارائه دهید.
ترازنامه‌ها
ترازنامه، گزارشی است که دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام کسب‌وکار شما را در یک مقطع زمانی خاص نشان می‌دهد.
اگر کسب‌وکار شما نوپاست، می‌توانید یک ترازنامه پیش‌بینی‌شده برای سال‌های آینده تهیه کنید.
نسبت نقدینگی و توانایی بازپرداخت بدهی‌ها
نسبت نقدینگی (Liquidity Ratio): این نسبت، توانایی کسب‌وکار شما را در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت نشان می‌دهد.
نسبت بدهی (Debt Ratio): این نسبت، میزان بدهی‌های کسب‌وکار شما را نسبت به دارایی‌های آن نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان، به این نسبت‌ها توجه ویژه‌ای دارند.
پیش‌بینی‌های مالی برای سه سال آینده
صورت‌های مالی پیش‌بینی‌شده: صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد پیش‌بینی‌شده برای سه سال آینده را تهیه کنید.
بودجه‌های هزینه‌های سرمایه‌ای: هزینه‌های پیش‌بینی‌شده برای خرید دارایی‌های ثابت (مانند تجهیزات، ساختمان و …) را مشخص کنید.
نکته: در تهیه پیش‌بینی‌های مالی، دقت کنید و هزینه‌ها را دست کم نگیرید.
گام هشتم: ساختار سازمانی و تیم مدیریت (Organizational Structure & Management Team)
معرفی اعضای تیم
نام و سمت: نام و سمت هر یک از اعضای کلیدی تیم خود را ذکر کنید.
خلاصه سوابق: خلاصه‌ای از سوابق تحصیلی و تجربی هر یک از اعضای تیم را ارائه دهید.
نقاط قوت: نقاط قوت و مهارت‌های کلیدی هر یک از اعضای تیم را برجسته کنید.
دلایل قدرتمند بودن تیم
توضیح دهید که چرا تیم شما، بهترین تیم برای اجرای این بیزینس پلن است. چه تجربیات، مهارت‌ها و شبکه‌های ارتباطی‌ای دارید که شما را از دیگران متمایز می‌کند؟
نقش هر یک از اعضا در رسیدن به اهداف
مشخص کنید که هر یک از اعضای تیم، چه نقشی در دستیابی به اهداف کسب‌وکار ایفا خواهند کرد.
نیروهای آتی و هزینه استخدام
اگر قصد دارید در آینده نیروی جدیدی استخدام کنید، برنامه‌های خود را برای جذب و استخدام آن‌ها شرح دهید.
هزینه‌های مربوط به استخدام نیروی جدید (مانند حقوق، مزایا، بیمه و …) را برآورد کنید.
گام نهم: درخواست بودجه (Funding Request)
واقع‌بین بودن در ارائه اعداد
در ارائه درخواست بودجه، واقع‌بین باشید و از اغراق و بزرگ‌نمایی خودداری کنید.
ارائه طیف وسیعی از بودجه‌های مورد نیاز
به جای ارائه یک عدد دقیق، می‌توانید طیف وسیعی از بودجه‌های مورد نیاز خود را (با ذکر حداقل و حداکثر) ارائه دهید.
در نظر گرفتن بدترین و بهترین سناریو
در درخواست بودجه، بدترین و بهترین سناریوهای ممکن را در نظر بگیرید و برنامه‌های خود را برای هر یک از این سناریوها شرح دهید.
نکات مربوط به فروش سهام به سرمایه‌گذاران
اگر قصد دارید در ازای جذب سرمایه، بخشی از سهام شرکت خود را به سرمایه‌گذاران واگذار کنید، به نکات زیر توجه کنید:
ارزش‌گذاری شرکت: ارزش فعلی شرکت خود را به طور واقع‌بینانه تعیین کنید.
میزان سهام واگذاری: مشخص کنید که چه درصدی از سهام شرکت را در ازای چه مبلغی واگذار خواهید کرد.
حقوق و اختیارات سرمایه‌گذاران: حقوق و اختیارات سرمایه‌گذاران را به طور شفاف مشخص کنید (مانند حق رای در مجمع عمومی، حق دریافت سود و …)
گام دهم: ضمائم (Appendix)
مدارک و اسناد رسمی
مدارک برای بررسی سرمایه‌گذاران:
رزومه اعضای کلیدی تیم
گزارش‌های تحقیقات بازار
صورت‌های مالی (در صورت وجود)
…
مجوزهای قانونی و حرفه‌ای:
مجوزهای کسب‌وکار
پروانه‌های فعالیت
…
گواهی‌های ثبت اختراع:
اگر محصول/خدمات شما دارای حق ثبت اختراع است، گواهی‌های مربوطه را ارائه دهید.
شماره سریال‌های شناسایی:
شماره ثبت شرکت
شناسه ملی
…
قراردادهای مشتری‌ها و سفارشات:
قراردادهای مهم با مشتریان
سفارشات خرید
…
سوالات متداول
بیزینس پلن چیست؟ (به زبان خیلی ساده)
بیزینس پلن یک نقشه راه کامل برای کسب‌وکار شماست که نشان می‌دهد کجا هستید، به کجا می‌روید و چگونه به آنجا خواهید رسید.
چرا به بیزینس پلن نیاز داریم؟ (مهم‌ترین فایده)
بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا اهدافتان را مشخص کنید، برای آینده برنامه‌ریزی کنید، سرمایه جذب کنید و تصمیمات بهتری بگیرید.
مراحل اصلی نوشتن بیزینس پلن کدامند؟
خلاصه مدیریتی، شرح کسب‌وکار، تحلیل بازار، شرح محصول/خدمات، استراتژی بازاریابی، اطلاعات مالی، ساختار سازمانی، درخواست بودجه (اگر لازم است) و ضمائم.
تحلیل SWOT در بیزینس پلن چیست؟
تحلیل SWOT به شما کمک می‌کند نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای کسب‌وکارتان را بشناسید.
بیزینس پلن ناب (Lean) چیست و چه فرقی با بقیه دارد؟
بیزینس پلن ناب یک نسخه خیلی خلاصه (یک صفحه‌ای) است که فقط مهم‌ترین نکات کسب‌وکار را شامل می‌شود.
